Tận dụng RCEP trong ngành sản xuất điện tử công nghệ cao

Post by: Trần Thanh Tùng - Post date: Monday, Apr 5, 2021 | 9:36 - View count: 2042

Trong kỳ họp Quốc hội vào đầu tháng 3 vừa qua, Trung Quốc là một trong những nước ký kết đầu tiên phê chuẩn Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Chính phủ Trung Quốc kêu gọi các bên ký kết Hiệp định nhanh chóng phê chuẩn nhằm tạo sự đột phá, thúc đẩy thương mại và hội nhập của 15 nền kinh tế châu Á.

Theo cam kết RCEP sẽ xóa bỏ tới 90% thuế quan trong vòng 20 năm giữa các thành viên, chiếm gần 30% GDP thế giới. Hiệp định sẽ có hiệu lực sau khi ít nhất 6 nước ASEAN và 3 nước ngoài ASEAN hoàn tất các quy trình phê chuẩn trong nước. Thời điểm mục tiêu để thực thi RCEP là đầu năm 2022.

Ngành điện tử là lĩnh vực mà RCEP có thể tạo ra một tác động có ý nghĩa. Trong hầu hết các trường hợp, thương mại hàng điện tử tiêu dùng đã được miễn thuế nhờ Hiệp định Công nghệ thông tin của Tổ chức Thương mại thế giới (ITA), ban hành năm 1996 và được cập nhật vào năm 2015. ITA và ITA2 đã cung cấp quyền tiếp cận miễn thuế hoặc xóa bỏ thuế quan với một loạt các sản phẩm điện tử. Nó đã giúp củng cố nền kinh tế kỹ thuật số ngày nay khi thỏa thuận giảm chi phí cho mọi thứ, từ máy tính xách tay đến thiết bị di động.

Trong khi các hiệp định giảm thuế quan đối với (hầu hết) các sản phẩm cuối cùng, thì các nguyên liệu đầu vào cho những mặt hàng này nhận được ít lợi ích hơn. Nhiều loại thuế vẫn được áp dụng, tạo thêm gánh nặng đáng kể cho các quốc gia và công ty sản xuất thiết bị điện tử tiêu dùng công nghệ cao.

Không nơi nào có điều này rõ ràng hơn ở Đông Á, nơi mà các nước ký kết RCEP như Hàn Quốc và Nhật Bản không phải lúc nào cũng để mắt đến các vấn đề thương mại. Bất chấp một cuộc tranh cãi đang diễn ra, Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn gắn bó với nhau sâu sắc về kinh tế, vì Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn thứ ba của Nhật Bản. Vào thời điểm thực hiện đầy đủ, RCEP sẽ xóa bỏ thuế đối với 92% hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Hàn Quốc – tăng từ 19% hiện tại được hưởng quyền miễn thuế.

Mặc dù các hiệp định có từ trước như ITA đã loại bỏ hầu hết thuế quan đối với hàng tiêu dùng cuối cùng, RCEP vẫn có lợi cho ngành công nghiệp điện tử tiêu dùng trong khu vực. Trong khi các thiết bị điện tử tiêu dùng thường được lắp ráp cho người tiêu dùng cuối cùng tại các nhà máy ở Trung Quốc, các linh kiện riêng lẻ có thể đến từ những nơi như Hàn Quốc, Nhật Bản và ASEAN. Bản thân các thành phần có thể phần lớn được miễn thuế, nhưng điều này không nhất thiết đúng với các nguyên liệu đầu vào cực kỳ đắt tiền cần thiết cho quá trình sản xuất của chúng.

Một ví dụ có thể được tìm thấy trong thiết bị sản xuất màn hình phẳng. Nhiều thiết bị màn hình tinh thể lỏng (LCD) và thiết bị phát sáng hữu cơ (OLED) thế hệ mới được sản xuất tại các phòng nghiên cứu ở Đông Á. Các thiết bị LCD và OLED là công nghệ bán dẫn được sử dụng trong các màn hình hiển thị hiện đại ở khắp mọi nơi từ máy tính xách tay, đồng hồ thông minh đến tủ lạnh. Các nhà sản xuất màn hình của Hàn Quốc, như Samsung và LG, đã nhanh chóng lấn sân sang thị trường màn hình tiên tiến, sản xuất màn hình cho các nhà sản xuất điện tử lớn nhất.

Vào năm 2020, sản xuất màn hình của Hàn Quốc chiếm 37% tổng số toàn cầu, và thị phần đã giảm trong vài năm qua. Mặc dù sản xuất nhiều màn hình hiển thị hơn bất cứ nơi nào khác, nhưng Hàn Quốc dựa vào thiết bị sản xuất công nghệ cao đắt tiền và nhập khẩu để duy trì vị thế thống trị của mình. Năm 2019, Hàn Quốc nhập khẩu 72% thiết bị sản xuất màn hình phẳng từ Nhật Bản. Nói một cách đơn giản, sản xuất LCD và OLED là cực kỳ phức tạp. Ngoài việc yêu cầu lực lượng lao động có kỹ năng cao và ý tưởng sáng tạo, các công ty cần có máy móc thích hợp được phân loại theo mã 8486.30 của Hệ thống hài hòa thuế quan (HS). Thiết bị sản xuất được sử dụng trong các quy trình công nghệ cao liên quan đến việc nung nóng vật liệu ở nhiệt độ và áp suất cao bằng cách sử dụng các công nghệ như chùm photon và chất tẩy rửa siêu âm không được bao gồm trong ITA hoặc ITA2.

Nhật Bản là quốc gia dẫn đầu thị trường về xuất khẩu thiết bị sản xuất màn hình và bán dẫn công nghệ cao. Trên toàn cầu, Nhật Bản chiếm 52% tổng kim ngạch xuất khẩu thiết bị sản xuất màn hình phẳng, mặc dù nước này chỉ đóng góp 4% trong sản xuất màn hình thực tế. Các nhà sản xuất lớn của Nhật Bản như Canon, Tokki và Horiba dựa vào xuất khẩu sang các quốc gia sản xuất màn hình như Hàn Quốc. Nhưng cho đến khi RCEP được thực thi, thuế quan của Hàn Quốc sẽ vẫn từ 3% đến 8% đối với hàng nhập khẩu thiết bị sản xuất màn hình của Nhật Bản theo HS 8486.30. Khi RCEP có hiệu lực, các mức thuế này sẽ giảm xuống 0 vào năm thứ 10 của hiệp định.

Việc xây dựng các cơ sở để sản xuất màn hình là vô cùng tốn kém do các rào cản gia nhập cao – từ việc có được tài sản trí tuệ (IP) và thiết bị sản xuất cần thiết cho đến việc tuyển dụng lao động có tay nghề cao. Trong ngành công nghiệp sản xuất công nghệ cao, nơi mà sự đổi mới và cạnh tranh gay gắt là phổ biến, thuế quan đối với bất kỳ đầu vào nào – đặc biệt là một thứ quan trọng như chính thiết bị sản xuất – có thể nhanh chóng khiến một doanh nghiệp bị thua cuộc.

Các đối thủ từ các quốc gia và vùng lãnh thổ sản xuất màn hình lớn khác như Trung Quốc và Đài Loan đã được miễn thuế nhập khẩu thiết bị sản xuất công nghệ cao. Đặc biệt, đối với Trung Quốc, điều này xảy ra bất chấp việc thiếu một FTA song phương với Nhật Bản. Điều này có thể giải thích tại sao Hàn Quốc đã chứng kiến ​​sự sụt giảm thị phần sản xuất màn hình trong 5 năm qua. Khi thuế quan của Hàn Quốc đối với thiết bị sản xuất công nghệ cao giảm xuống 0 theo RCEP, ngành công nghiệp sản xuất màn hình và các ngành công nghiệp điện tử tiêu dùng của nước này có thể vẫn cạnh tranh trong một ngành ngày càng đông đúc nhiều sự đổi mới.

Nhưng không chỉ các nhà sản xuất Hàn Quốc và Nhật Bản sẽ được hưởng lợi từ việc giảm thuế. Khi các chuỗi cung ứng điện tử tiêu dùng ngày càng tích hợp chuỗi cung ứng khu vực, RCEP có thể mang lại lợi ích cho các bên ký kết thông qua tạo thuận lợi cho thương mại. Điều này sẽ không chỉ mang lại lợi ích cho các trung tâm sản xuất công nghệ hiện có như Trung Quốc và Đài Loan mà còn cả các nền kinh tế sản xuất điện tử mới nổi ở ASEAN như Việt Nam.

Mặc dù thoạt nhìn, RCEP dường như chẳng giúp ích được gì cho một ngành vốn đã có mức thuế thấp như hàng điện tử tiêu dùng, nhưng việc loại bỏ thuế quan đối với các nguyên liệu đầu vào đối với các nhà sản xuất có thể tạo ra một tác động có ý nghĩa. Các hiệp định thương mại khu vực như RCEP thường mang lại những cơ hội bất ngờ, ngay cả trong những lĩnh vực dường như chỉ có lợi ích tối thiểu.

Nguồn: Báo Công Thương