02 HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI QUAN TRỌNG CỦA LIÊN MINH CHÂU ÂU ĐANG ĐƯỢC THÚC ĐẨY HOÀN TẤT

Post by: tran pha - Post date: Thứ Năm, Th9 4, 2025 | 10:53 - View count: 9

Ngày 3/9/2025, Ủy ban châu Âu ra thông cáo báo chí cho biết đã trình 2 đề xuất Hiệp định thương mại có tính chiến lược lên Hội đồng châu Âu để thông qua việc hoàn tất việc đàm phán, nâng cấp: một với khối Mercosur (bao gồm Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay) và một với Mexico. Ủy ban châu Âu giải thích chi tiết về nội dung và lợi ích của 2 hiệp định này cho phía EU như sau:

HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC EU-MERCOSUR

Hiệp định Đối tác EU-Mercosur (EMPA) là một trong những thỏa thuận thương mại lớn và tham vọng nhất của EU, kết nối hai trong số các khu vực kinh tế lớn nhất thế giới. Các cuộc đàm phán được khởi động từ năm 1999 và đạt được thỏa thuận chính trị về các cam kết bền vững nâng cao vào ngày 06/12/2024.

1. BỐI CẢNH VÀ TẦM QUAN TRỌNG CHIẾN LƯỢC

– Quy mô kinh tế: Mercosur là nền kinh tế lớn thứ sáu bên ngoài EU, với GDP hàng năm đạt 2,7 nghìn tỷ EUR và dân số hơn 270 triệu người. Đây là đối tác thương mại lớn duy nhất ở Mỹ Latinh mà EU chưa có hiệp định thương mại ưu đãi.

– Thương mại song phương: Năm 2024, EU đã xuất khẩu 55 tỷ EUR hàng hóa sang Mercosur, trong khi xuất khẩu dịch vụ đạt 29 tỷ EUR vào năm 2023. Thương mại hàng hóa giữa hai khối đã tăng 25% trong thập kỷ qua (2014-2024).

– Mục tiêu chính: Hiệp định nhằm loại bỏ các rào cản thương mại, đặc biệt là thuế quan cao và các thủ tục phức tạp của Mercosur, từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh của các công ty EU. Đồng thời, hiệp định này củng cố an ninh kinh tế của EU bằng cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đặc biệt là đối với các nguyên liệu thô thiết yếu.

2. LỢI ÍCH KINH TẾ VÀ THƯƠNG MẠI DỰ KIẾN CHO EU

– Tiết kiệm thuế quan: Việc loại bỏ thuế quan cao của Mercosur dự kiến sẽ giúp các nhà xuất khẩu EU tiết kiệm hơn 4 tỷ EUR mỗi năm.

+ Công nghiệp: Thuế quan đối với ô tô (35%), phụ tùng ô tô (14-18%), máy móc (14-20%), hóa chất (lên đến 18%), và dược phẩm (lên đến 14%) sẽ được xóa bỏ.

+ Nông sản: Thuế đối với rượu vang (27%), sô cô la (20%), rượu mạnh (20-35%) và các sản phẩm thực phẩm chế biến khác sẽ bị loại bỏ.

+ Tăng trưởng xuất khẩu: Hiệp định được dự báo sẽ làm tăng GDP của EU khoảng 77 tỷ EUR và thúc đẩy xuất khẩu của EU sang Mercosur gần 50 tỷ EUR vào năm 2040. Các ngành được hưởng lợi lớn nhất bao gồm ô tô (tăng 20,7 tỷ EUR), máy móc (5,4 tỷ EUR) và hóa chất (4,8 tỷ EUR).

+ Tiếp cận thị trường: Các công ty EU sẽ có thể tham gia đấu thầu các hợp đồng công của Mercosur một cách bình đẳng. Hiệp định cũng sẽ đơn giản hóa các thủ tục hải quan và giảm các rào cản phi thuế quan.

3. NÔNG NGHIỆP: CÂN BẰNG LỢI ÍCH VÀ BẢO VỆ CÁC NGÀNH NHẠY CẢM

– Cơ hội cho nông sản EU: Hiệp định sẽ tạo ra cơ hội xuất khẩu đáng kể cho các sản phẩm nông sản EU sang thị trường Mercosur.

+ Thuế quan được xóa bỏ đối với các sản phẩm như dầu ô liu (thuế hiện hành 10%), mạch nha (14%), rượu vang (lên đến 35%), và sô cô la (20%).

+ Hạn ngạch thuế quan (TRQ) sẽ được áp dụng cho các sản phẩm sữa, với thuế suất bằng 0 trong hạn ngạch, bao gồm 30.000 tấn phô mai (thuế hiện hành 28%) và 10.000 tấn sữa bột (28%).

+ Bảo vệ các ngành nhạy cảm của EU: Hiệp định giới hạn nghiêm ngặt việc nhập khẩu các sản phẩm nông nghiệp nhạy cảm từ Mercosur thông qua các hạn ngạch được triển khai dần dần.

+ Thịt bò: Mercosur được phép nhập khẩu 99.000 tấn thịt bò vào EU với mức thuế 7,5%. Lượng này chỉ chiếm 1,5% tổng sản lượng thịt bò của châu Âu và chưa bằng một nửa lượng nhập khẩu hiện tại từ Mercosur.

+ Gia cầm: Một hạn ngạch miễn thuế 180.000 tấn sẽ được áp dụng, triển khai trong 5 năm. Con số này chiếm 1,3% sản lượng của EU và thấp hơn mức nhập khẩu hiện tại.

+ Đường: Không có hạn ngạch mới cho Brazil. 180.000 tấn đường mía thô để tinh luyện sẽ được miễn thuế trong hạn ngạch hiện có của WTO. Paraguay có một hạn ngạch miễn thuế mới là 10.000 tấn.

+ Chỉ dẫn địa lý (GI): Hiệp định sẽ bảo vệ 344 sản phẩm thực phẩm và đồ uống của EU khỏi bị làm giả tại các nước Mercosur, đây là số lượng GI lớn nhất từng được bảo vệ trong một hiệp định của EU. Ví dụ bao gồm phô mai Comté (Pháp), Prosciutto di Parma (Ý), và Polska Wódka (Ba Lan).

4. PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG, MÔI TRƯỜNG VÀ LAO ĐỘNG

Đây là một trong những trụ cột quan trọng nhất của hiệp định, với các cam kết mang tính ràng buộc pháp lý.

– Biến đổi khí hậu: Hiệp định Thỏa thuận Paris về Biến đổi Khí hậu trở thành một “yếu tố thiết yếu”, có nghĩa là hiệp định có thể bị đình chỉ nếu một bên vi phạm nghiêm trọng hoặc rút khỏi Thỏa thuận Paris.

– Chống phá rừng: Hiệp định bao gồm các cam kết cụ thể để giải quyết nạn phá rừng. Quan trọng hơn, Quy định Chống phá rừng của EU (EUDR) sẽ được áp dụng cho tất cả các sản phẩm nhập khẩu theo hiệp định, đảm bảo không có hàng hóa nào liên quan đến phá rừng được đưa vào thị trường EU.

– Quyền lao động: Cả hai bên cam kết tôn trọng các quy tắc của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về lao động cưỡng bức, lao động trẻ em, không phân biệt đối xử và quyền tự do hiệp hội.

– Nguyên tắc không thụt lùi: Các bên đồng ý không hạ thấp các tiêu chuẩn môi trường hoặc lao động để thúc đẩy thương mại và đầu tư.

5. TIÊU CHUẨN SỨC KHỎE VÀ AN TOÀN THỰC PHẨM (SPS)

– Không đàm phán: Các tiêu chuẩn SPS nghiêm ngặt của EU là không thể thương lượng. Mọi sản phẩm được bán tại EU, dù sản xuất trong nước hay nhập khẩu, đều phải tuân thủ các tiêu chuẩn này.

– Nguyên tắc phòng ngừa: Hiệp định tái khẳng định “nguyên tắc phòng ngừa”, cho phép EU áp dụng các biện pháp bảo vệ sức khỏe con người, động vật và thực vật ngay cả khi thông tin khoa học chưa đầy đủ.

– Phúc lợi động vật: Đây là hiệp định thương mại tự do đầu tiên của EU bao gồm các điều kiện liên quan đến phúc lợi động vật. Để được hưởng ưu đãi thuế quan, trứng nhập khẩu từ Mercosur phải tuân thủ các tiêu chuẩn của EU về phúc lợi gà đẻ.

6. NGUYÊN LIỆU THÔ THIẾT YẾU VÀ DỊCH VỤ

– Nguyên liệu thô: Mercosur là nhà sản xuất chính nhiều nguyên liệu thô thiết yếu cho quá trình chuyển đổi xanh và kỹ thuật số của EU, như Lithium (Argentina), Niobium, Tantan và Mangan (Brazil). Hiệp định sẽ đảm bảo nguồn cung bền vững bằng cách giảm thuế, cấm thuế xuất khẩu trên nguyên tắc, và tạo điều kiện cho đầu tư của EU.

– Dịch vụ và Thương mại điện tử: Năm 2023, thương mại dịch vụ giữa hai khối đạt 41,5 tỷ EUR. Hiệp định sẽ mở rộng cơ hội cho các nhà cung cấp dịch vụ của EU trong các lĩnh vực như tài chính, viễn thông và vận tải biển. Thỏa thuận cũng sẽ cấm áp thuế hải quan đối với truyền dẫn điện tử.

HIỆP ĐỊNH TOÀN CẦU HIỆN ĐẠI HÓA EU-MEXICO

Hiệp định này là bản cập nhật của thỏa thuận hợp tác kinh tế, chính trị và hợp tác năm 1997, có hiệu lực từ năm 2000. Việc hiện đại hóa nhằm đưa hiệp định phù hợp với các tiêu chuẩn thương mại và đầu tư ngày nay.

1. BỐI CẢNH VÀ QUAN HỆ KINH TẾ

Thị trường Mexico: Mexico là nền kinh tế lớn thứ hai ở Mỹ Latinh và thứ 12 trên thế giới, với dân số 131 triệu người.

Thương mại song phương: EU là đối tác thương mại lớn thứ ba của Mexico. Thương mại hàng hóa giữa hai bên đạt 82 tỷ EUR vào năm 2023, và dịch vụ đạt 23 tỷ EUR vào năm 2022.

2. CÁC ĐIỂM CẢI THIỆN CHÍNH CỦA HIỆP ĐỊNH MỚI

– Loại bỏ thuế quan: Mexico sẽ loại bỏ gần như toàn bộ thuế quan đối với các sản phẩm của EU, đặc biệt là hàng nông sản.

+ Thuế đối với các sản phẩm như mỳ ống (lên đến 20%), sô cô la (trên 20%), và các sản phẩm thịt lợn (lên đến 45%) sẽ được xóa bỏ hoàn toàn.

+ Hạn ngạch miễn thuế mới sẽ được áp dụng cho các sản phẩm sữa, bao gồm 50.000 tấn sữa bột và 20.000 tấn phô mai khác.

– Bảo vệ Sở hữu trí tuệ và Chỉ dẫn địa lý (GI):

+ Hiệp định sẽ bảo vệ thêm 336 GI của châu Âu về rượu vang, bia và thực phẩm, cùng với 232 loại rượu mạnh đã được bảo vệ. Điều này có nghĩa là chỉ các sản phẩm chính hãng từ EU mới được phép bán dưới các tên được bảo hộ tại Mexico.

– Tiếp cận Mua sắm công: Các công ty châu Âu sẽ có nhiều cơ hội hơn để đấu thầu các hợp đồng công tại Mexico, bao gồm cả ở cấp tiểu bang, trên cơ sở bình đẳng với các công ty Mexico.

– Bảo vệ đầu tư: Hệ thống giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước (ISDS) cũ sẽ được thay thế bằng Hệ thống Tòa án Đầu tư (ICS) mới, hiện đại và minh bạch hơn, với các thẩm phán có trình độ cao và quyền kháng cáo.

– Phát triển bền vững: Tương tự như hiệp định Mercosur, thỏa thuận này bao gồm các cam kết ràng buộc về quyền lao động, bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu, có thể thực thi thông qua một cơ chế giải quyết tranh chấp cụ thể. Nguyên tắc phòng ngừa cũng được ghi nhận rõ ràng.

– Chuyển đổi xanh và kỹ thuật số: Hiệp định sẽ hỗ trợ chiến lược giảm thiểu rủi ro của EU bằng cách đảm bảo chuỗi cung ứng tốt hơn cho các nguyên liệu thô thiết yếu và loại bỏ các rào cản đối với thương mại điện tử.

Nguồn: EU