LIÊN MINH CHÂU ÂU THAM VẤN CÁC THÀNH VIÊN WTO VỀ GIAI ĐOẠN CUỐI CÙNG CỦA CƠ CHẾ ĐIỀU CHỈNH CARBON TẠI BIÊN GIỚI

Post by: tran pha - Post date: Thứ Ba, Th9 16, 2025 | 9:27 - View count: 8

Liên minh châu Âu (EU) vừa gửi một thông báo chính thức đến Ủy ban Thương mại và Môi trường của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc khởi động một cuộc tham vấn công khai quan trọng đối với Cơ chế Điều chỉnh Carbon tại Biên giới (CBAM). Động thái này nhằm thu thập ý kiến đóng góp từ các bên liên quan, bao gồm các đối tác thương mại, để hoàn thiện các quy tắc thực thi cho giai đoạn quyết định của cơ chế này, sẽ bắt đầu từ ngày 01/01/2026.

MỤC TIÊU VÀ PHẠM VI CỦA CBAM

CBAM là một công cụ chính sách khí hậu của EU được giới thiệu vào năm 2023 như một phần của Thỏa thuận Xanh châu Âu. Mục tiêu chính của cơ chế này là để ngăn chặn “rò rỉ carbon”. Hiện tượng rò rỉ carbon xảy ra khi các ngành công nghiệp của EU, do phải chịu chi phí carbon, chuyển sản xuất sang các nước thứ ba có quy định về phát thải ít nghiêm ngặt hơn, hoặc khi hàng hóa nhập khẩu từ các nước này thay thế các sản phẩm tương đương của EU.

Cơ chế này được thiết kế để đảm bảo rằng hàng hóa nhập khẩu phải chịu một chi phí carbon tương đương với các sản phẩm được sản xuất tại EU trong khuôn khổ Hệ thống Giao dịch Khí thải của EU (EU ETS). Hiện tại, CBAM áp dụng cho các lĩnh vực xi măng, sắt và thép, nhôm, phân bón, điện và hydro.

NỘI DUNG CHÍNH CỦA CUỘC THAM VẤN CÔNG KHAI

Vào ngày 28/08/2025, Ủy ban châu Âu đã công bố một “kêu gọi cung cấp bằng chứng” (call for evidence) để tham vấn về ba văn bản thực thi sắp tới, vốn sẽ điều chỉnh giai đoạn quyết định của CBAM. Cuộc tham vấn này sẽ diễn ra trong bốn tuần, kéo dài đến ngày 25/09/2025. EU đặc biệt khuyến khích các Thành viên WTO và các ngành công nghiệp liên quan tham gia đóng góp ý kiến.

Các nội dung chính được đưa ra tham vấn bao gồm:

– Phương pháp tính toán phát thải gắn liền: Các quy tắc để xác định lượng khí thải nhà kính trong hàng hóa nhập khẩu (theo Điều 7).

– Điều chỉnh theo giá carbon đã trả ở nước thứ ba: Cách thức điều chỉnh nghĩa vụ CBAM khi một khoản phí carbon đã được thanh toán tại quốc gia xuất khẩu (theo Điều 9).

– Điều chỉnh theo phân bổ miễn phí của EU ETS: Cách thức điều chỉnh nghĩa vụ CBAM có tính đến việc phân bổ miễn phí hạn ngạch phát thải cho các ngành công nghiệp EU, vốn sẽ được loại bỏ dần từ năm 2026 đến 2034 (theo Điều 31).

LỘ TRÌNH THỰC HIỆN VÀ CAM KẾT CỦA EU

CBAM đang được triển khai theo từng giai đoạn. Giai đoạn chuyển tiếp, bắt đầu từ tháng 10/2023 đến cuối năm 2025, chỉ yêu cầu các nhà nhập khẩu thực hiện nghĩa vụ báo cáo mà không phải trả phí.

Giai đoạn quyết định sẽ bắt đầu từ ngày 01/01/2026, với việc áp dụng phí CBAM một cách dần dần cho đến khi cơ chế này đi vào hoạt động đầy đủ vào năm 2034. EU cam kết sẽ tiếp tục thông báo kịp thời cho các Thành viên WTO về bất kỳ diễn biến nào liên quan đến việc thực thi CBAM trong tương lai.

Nguồn: Tổ chức Thương mại thế giới, tài liệu WT/CTE/GEN/37 ngày 10/09/2025.