HỘI ĐỒNG THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ WTO: THÚC ĐẨY THỰC HÀNH QUY ĐỊNH TỐT (GRPs) ĐỂ TẠO THUẬN LỢI CHO THƯƠNG MẠI TOÀN CẦU

Post by: chuxuan - Post date: Thứ Hai, Th10 6, 2025 | 14:24 - View count: 128

Ngày 12–13/6/2025, Hội đồng Thương mại Dịch vụ (CTS) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã tổ chức phiên họp chuyên đề đầu tiên về Thực hành Quy định Tốt (Good Regulatory Practices – GRPs), theo nhiệm vụ của Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 13 (MC13). Phiên họp quy tụ đông đảo Thành viên WTO và nhiều tổ chức quốc tế nhằm chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận cách thức áp dụng GRPs để tạo thuận lợi cho thương mại dịch vụ – lĩnh vực ngày càng quan trọng với kinh tế toàn cầu.

Tổng quan từ Ban Thư ký WTO

Ban Thư ký WTO mở đầu phiên họp với bài trình bày định nghĩa GRPs là nguyên tắc, quy trình, công cụ và cơ chế thể chế nhằm thiết kế, thực thi quy định phục vụ mục tiêu chính sách kinh tế – xã hội.

Dù không phải được thiết kế riêng cho thương mại, GRPs lại có tác động trực tiếp tới thương mại dịch vụ: các quy định kém hiệu quả, thiếu minh bạch và khó dự đoán có thể trở thành rào cản thực tế, ngay cả khi không tồn tại hạn chế về tiếp cận thị trường.

Các yếu tố cốt lõi của GRPs được phản ánh trong Hiệp định GATS, bao gồm minh bạch, khả năng dự đoán thủ tục và chất lượng quản lý. Đặc biệt, 72 Thành viên WTO đã cam kết đưa các Quy tắc về Quản lý Nhà nước trong lĩnh vực Dịch vụ (SDR) vào Biểu cam kết của mình. Theo phân tích của các nhà kinh tế WTO, việc thực thi SDR có thể:

Tăng ít nhất 0,3% thu nhập thực tế toàn cầu (tương đương 301 tỷ USD);

Giảm 10–14% chi phí thương mại ở các nền kinh tế thu nhập trung bình, tiết kiệm khoảng 127 tỷ USD trên toàn cầu.

Chia sẻ từ các tổ chức quốc tế

Sáu tổ chức quốc tế lớn đã trình bày kinh nghiệm triển khai GRPs:

OECD: Báo cáo Triển vọng Chính sách Quản lý 2025 cho thấy 82% nước thành viên OECD đã quy định sự tham gia của các bên liên quan, song chủ yếu vẫn ở giai đoạn muộn.

Ngân hàng Thế giới: Giới thiệu dự án B-Ready đánh giá môi trường kinh doanh, chỉ ra “khoảng trống dịch vụ công” giữa quy định và thực tiễn cung cấp dịch vụ.

UNCTAD: Nêu ví dụ thành công tại Iraq – đơn giản hóa thủ tục đăng ký kinh doanh từ 35 bước xuống 14 thông qua cơ chế “một cửa”.

APEC: Trình bày tiến trình triển khai Nguyên tắc Không ràng buộc 2018, chuẩn bị cho lộ trình kế thừa sau 2025.

ASEAN: Giới thiệu Khung Tạo thuận lợi Dịch vụ ASEAN (SFF) – công cụ không ràng buộc nhằm giảm rào cản pháp lý và cải thiện tính dự đoán.

ITC: Nhấn mạnh khó khăn của doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) khi phải đối mặt với gánh nặng thủ tục do hạn chế nguồn lực.

Kinh nghiệm từ các Thành viên WTO

Nhiều Thành viên đã chia sẻ cải cách quốc gia:

Hàn Quốc: Áp dụng Regulatory Sandbox (2019) cho phép thử nghiệm dịch vụ mới trong môi trường pháp lý linh hoạt.

EU: Giới thiệu Chỉ thị Dịch vụ – nền tảng quan trọng cho tự do di chuyển dịch vụ trong thị trường chung.

Philippines: Triển khai Đạo luật 2018 về Thúc đẩy Môi trường Kinh doanh, giao Cơ quan ARTA giám sát cải cách

Hồng Kông, Trung Quốc: Áp dụng chiến lược chính phủ số, nền tảng định danh “iAM Smart” và chương trình “Be a Smart Regulator”.

Trung Quốc: Cải thiện minh bạch, dự đoán với Luật Đầu tư nước ngoài và cải cách tại 22 Khu Thương mại Tự do.

Vương quốc Anh: Áp dụng Quy định Cung cấp Dịch vụ 2009 và cổng thông tin số “Find a Licence”.

Australia: Giới thiệu cơ chế Tự động Công nhận Lẫn nhau (AMR) (2021) để giảm gánh nặng pháp lý, hỗ trợ di chuyển lao động.

Ngoài ra, nhiều Thành viên khác như Hoa Kỳ, Georgia, Costa Rica, Pakistan, Nam Phi, Thái Lan, El Salvador, Canada và New Zealand cũng đóng góp kinh nghiệm từ việc hỗ trợ thực hiện SDR đến xây dựng khuôn khổ pháp lý và ứng phó khủng hoảng.

Kết luận

Chủ tọa phiên họp – Đại sứ Subedi (Nepal) – khẳng định phiên họp đã cho thấy lợi ích kinh tế và thực tiễn của việc tăng cường minh bạch, khả năng dự đoán và hiệu quả trong quản lý. Ông nhấn mạnh, cải cách có ý nghĩa không chỉ phụ thuộc vào việc thay đổi luật pháp mà còn ở thực thi hiệu quả tại các bộ, ngành và cơ quan quản lý.

Thông điệp quan trọng rút ra là: các Thành viên WTO cần tiếp tục xây dựng dựa trên tiêu chuẩn hiện có, duy trì sự tham gia tích cực để bảo đảm hợp tác quản lý phù hợp với nhu cầu thương mại dịch vụ toàn cầu.

Nguồn: Ban Thư ký WTO (JOB/SERV/CTS/41), ngày 02/10/2025.