PHÂN TÍCH CHI TIẾT HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO VÀ BẢO HỘ ĐẦU TƯ EU-INDONESIA VÀ SO SÁNH VỚI HIỆP ĐỊNH EU-VIỆT NAM

Post by: chuxuan - Post date: Thứ Hai, Th10 13, 2025 | 15:46 - View count: 8

Vào ngày 23 tháng 9 năm 2025, Liên minh châu Âu (EU) và Indonesia đã chính thức hoàn tất đàm phán về Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện (CEPA) và Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (IPA). Các hiệp định này được kỳ vọng sẽ mở ra một chương mới trong quan hệ kinh tế giữa hai bên, tạo ra một khu vực thương mại tự do với hơn 700 triệu người tiêu dùng, đồng thời củng cố chiến lược đa dạng hóa và an ninh chuỗi cung ứng của EU tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và các tác động của thỏa thuận này, bài viết sẽ phân tích chi tiết các nội dung chính của Hiệp định EU-Indonesia và đặt trong sự so sánh với Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA).

PHẦN 1: CÁC NỘI DUNG CHÍNH CỦA HIỆP ĐỊNH EU-INDONESIA (CEPA & IPA)

Hiệp định EU-Indonesia bao gồm hai phần chính: một hiệp định thương mại (CEPA) và một hiệp định bảo hộ đầu tư (IPA) riêng biệt.

A. HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC KINH TẾ TOÀN DIỆN (CEPA)

1. Thương mại Hàng hóa: Mở cửa thị trường tham vọng

Đây là một trong những trụ cột quan trọng nhất của hiệp định, với cam kết xóa bỏ thuế quan mạnh mẽ từ cả hai phía.

– Xóa bỏ thuế quan: EU và Indonesia sẽ loại bỏ thuế quan đối với hơn 98% số dòng thuế , và gần 100% về giá trị thương mại. 80% số dòng thuế sẽ được xóa bỏ ngay khi hiệp định có hiệu lực và con số này sẽ đạt 96% sau 5 năm.

– Lợi ích cho EU: Các nhà xuất khẩu EU dự kiến sẽ tiết kiệm khoảng 600 triệu euro tiền thuế mỗi năm. Các ngành hàng được hưởng lợi lớn bao gồm ô tô (thuế suất hiện tại lên tới 50% sẽ được xóa bỏ chủ yếu sau 5 năm), máy móc, thiết bị điện, dược phẩm, và hóa chất.

– Lợi ích cho Indonesia: Các sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Indonesia như dầu cọ, dệt may và giày dép cũng sẽ được hưởng lợi.

2. Nông sản: Cơ hội lớn cho nông dân châu Âu

Hiệp định mở ra cơ hội tiếp cận chưa từng có cho nông dân và các nhà sản xuất thực phẩm châu Âu vào thị trường Indonesia.

– Xóa bỏ thuế quan nông sản: Indonesia sẽ xóa bỏ thuế quan đối với phần lớn hàng nông sản nhập khẩu từ EU, bao gồm các sản phẩm chủ lực như các sản phẩm từ sữa (sữa bột, phô mai), các sản phẩm thịt, trái cây, rau quả và nhiều loại thực phẩm chế biến.

– Bảo hộ Chỉ dẫn địa lý (GI): Hiệp định sẽ bảo hộ 221 sản phẩm thực phẩm và đồ uống của EU khỏi bị làm giả tại Indonesia, bao gồm các tên tuổi lớn như phô mai Camembert de Normandie, Comté, Feta, giấm Aceto Balsamico di Modena, và phô mai Gouda Holland.

– Bảo vệ các ngành nhạy cảm của EU: Hiệp định cũng tính đến lợi ích của các nhà sản xuất nông nghiệp EU. Các sản phẩm nhạy cảm như gạo, đường, trứng, chuối tươi và ethanol sẽ không được tự do hóa. Một số sản phẩm khác như tỏi, nấm, ngô ngọt sẽ được áp dụng hạn ngạch thuế quan (TRQ) một cách cẩn trọng.

– Tính bổ sung của thị trường: Thị trường nông sản EU và Indonesia được đánh giá là có tính bổ sung cao. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Indonesia sang EU là dầu cọ, ca cao và cà phê, là những sản phẩm EU không sản xuất. Ngược lại, EU chủ yếu xuất khẩu các sản phẩm từ sữa và động vật sang Indonesia.

3. Thương mại Dịch vụ và Đầu tư

Hiệp định sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh dễ đoán hơn, mở ra cơ hội cho các nhà cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư của cả hai bên.

– Mở cửa thị trường dịch vụ: Indonesia cam kết mở cửa thị trường cho các nhà cung cấp dịch vụ của EU trong nhiều lĩnh vực quan trọng như dịch vụ tài chính, bưu chính, viễn thông và vận tải biển. Đáng chú ý, Indonesia lần đầu tiên sẽ cho phép sở hữu 100% vốn nước ngoài trong lĩnh vực viễn thông và dịch vụ máy tính.

– Thuận lợi hóa đầu tư: Hiệp định tạo ra một môi trường pháp lý hấp dẫn hơn cho các nhà đầu tư EU, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên như xe điện, năng lượng tái tạo và điện tử.

– Di chuyển thể nhân: Hiệp định sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển tạm thời của các chuyên gia và nhà cung cấp dịch vụ cho mục đích kinh doanh.

4. Phát triển Bền vững: Một trụ cột mạnh mẽ và có tính ràng buộc

Đây là một điểm nhấn quan trọng của hiệp định, thể hiện cam kết của cả hai bên đối với các tiêu chuẩn cao về môi trường, khí hậu và quyền của người lao động.

– Cam kết về môi trường và khí hậu: Cả EU và Indonesia cam kết thực hiện hiệu quả các thỏa thuận quốc tế về môi trường và khí hậu, như Thỏa thuận Paris và Công ước về Đa dạng sinh học. Cam kết tuân thủ Thỏa thuận Paris được coi là một yếu tố thiết yếu của toàn bộ hiệp định.

– Quyền của người lao động: Hiệp định yêu cầu tôn trọng các nguyên tắc cốt lõi của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), bao gồm quyền tự do hiệp hội, xóa bỏ lao động cưỡng bức và lao động trẻ em, không phân biệt đối xử tại nơi làm việc.

– Cơ chế thực thi: Các cam kết về phát triển bền vững có tính ràng buộc pháp lý và có thể được thực thi thông qua cơ chế giải quyết tranh chấp của hiệp định. Trong trường hợp một bên vi phạm nghiêm trọng các cam kết về Thỏa thuận Paris hoặc các công ước cơ bản của ILO, các biện pháp thương mại có thể được áp dụng như một giải pháp cuối cùng.

– Nghị định thư về Dầu cọ: Hiệp định bao gồm một nghị định thư riêng về dầu cọ, nhằm tạo ra một nền tảng đối thoại và hợp tác để thúc đẩy thương mại dầu cọ bền vững.

5. Năng lượng và Nguyên liệu thô: An ninh Chuỗi Cung ứng

Với vai trò là nhà sản xuất hàng đầu thế giới về các nguyên liệu thô quan trọng như niken và coban, Indonesia là đối tác chiến lược của EU.

– Tiếp cận ổn định: CEPA sẽ cung cấp sự ổn định và dễ đoán cho các nhà sản xuất EU trong việc tiếp cận các vật liệu này.

– Cấm các biện pháp hạn chế: Hiệp định cấm các biện pháp như độc quyền xuất khẩu, định giá kép (giá xuất khẩu cao hơn giá nội địa) đối với nguyên liệu thô.

6. Sở hữu trí tuệ (IP)

Hiệp định cung cấp sự bảo hộ hiệu quả cho các quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm bản quyền, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, bằng sáng chế và bí mật thương mại, giúp các ngành công nghiệp của EU và Indonesia duy trì khả năng cạnh tranh.

B. HIỆP ĐỊNH BẢO HỘ ĐẦU TƯ (IPA)

IPA được thiết kế để bảo vệ các khoản đầu tư của châu Âu tại Indonesia và ngược lại, đồng thời tôn trọng quyền điều tiết của mỗi bên.

– Bảo vệ nhà đầu tư: Đảm bảo tài sản của các công ty được bảo vệ khỏi sự đối xử không công bằng, chẳng hạn như phân biệt đối xử vô lý, trưng thu không bồi thường thỏa đáng, hoặc bị từ chối công lý tại tòa án địa phương.

– Bảo vệ quyền điều tiết của nhà nước: Hiệp định khẳng định rõ ràng các bên hoàn toàn giữ quyền điều tiết vì lợi ích công cộng, ngay cả khi những thay đổi đó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhà đầu tư hoặc lợi nhuận kỳ vọng của họ.

– Giải quyết tranh chấp: Mọi tranh chấp phát sinh từ hiệp định có thể được giải quyết thông qua cơ chế giải quyết tranh chấp giữa nhà nước với nhà nước. EU và Indonesia sẽ tiếp tục đàm phán trong vòng ba năm sau khi hiệp định có hiệu lực để bổ sung một hệ thống giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước (ISDS) hiện đại.

PHẦN 2: SO SÁNH HIỆP ĐỊNH EU-INDONESIA VÀ HIỆP ĐỊNH EU-VIỆT NAM (EVFTA)

EVFTA là một hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng có những khác biệt đáng kể so với CEPA của Indonesia.

So sánh chi tiết đính kèm.

KẾT LUẬN

Cả Hiệp định EU-Indonesia và EU-Việt Nam đều là những thỏa thuận thương mại toàn diện và tham vọng, phản ánh chiến lược của EU nhằm tăng cường quan hệ với khu vực Đông Nam Á.

Về thương mại, cả hai hiệp định đều mang lại những lợi ích to lớn thông qua việc xóa bỏ gần như toàn bộ thuế quan, mở ra cơ hội lớn cho các nhà xuất khẩu từ cả hai phía, đặc biệt trong các ngành ô tô, máy móc và nông sản.

Về các quy tắc, cả hai đều thiết lập các tiêu chuẩn cao về phát triển bền vững, sở hữu trí tuệ và minh bạch hóa. Tuy nhiên, có những khác biệt đáng chú ý. Hiệp định với Indonesia có một chương riêng và các cam kết mạnh mẽ hơn về nguyên liệu thô, phản ánh tầm quan trọng chiến lược của nước này. Trong khi đó, hiệp định với Việt Nam lại đi trước trong việc mở cửa thị trường mua sắm công và thiết lập một hệ thống tòa án đầu tư hiện đại. Nhìn chung, việc hoàn tất đàm phán với Indonesia là một bước tiến quan trọng, không chỉ giúp EU đa dạng hóa quan hệ đối tác thương mại mà còn củng cố chuỗi cung ứng chiến lược và thúc đẩy các giá trị về bền vững trong một nền kinh tế lớn và năng động của khu vực ASEAN.

Nguồn: https://policy.trade.ec.europa.eu/…/eu-indonesia…